ANKARA - DEM Parti Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu Eşsözcüsü Sevda Çelik Özbingöl, yıl içinde 3 bin 128 DEM Partilinin gözaltına alınadığını 409’unun tutuklandığını ve eylemlerde ise 173 kişinin tutuklandığını belirtti.
Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) Hukuk ve İnsan Hakları Komisyonu Eşsözcüleri Sevda Çelik Özbingöl ve Öztürk Türkdoğan, 10-17 Aralık İnsan Hakları Haftası dolayısıyla hazırladıkları raporu, DEM Parti Genel Merkezi’nde düzenlenen basın açıklamasıyla kamuoyu ile paylaştı. Rapor’da PKK Lideri Abdullah Öcalan üzerindeki tecride dikkat çekildi.
İlk olarak konuşan Sevda Çelik Özbingöl, parti binalarına ve üyelerine yönelik fiziki saldırıların yanı sıra üyelerine dönük haksız yargı tacizi ile Kürdistan kentlerinde kesintisiz bir biçimde uygulanan yasakların 2024 yılında en az yüzde 50 oranda arttığına dikkat çekti.
EN AZ 632 TUTUKLAMA
Sevda Çelik Özbingöl, devamla şunları söyledi: “Partimiz bileşenlerine toplumsal muhalefete dönük haksız tutuklamalarda Aralık 2023’ten bugüne kadar partimiz taban ve bileşenlerine ve toplumsal muhalefet örgütleri üyelerine yönelik gerçekleştirilen siyasi soykırım operasyonları neticesinde en az tespit edilen rakamların gerçek veriler olmadığını da söylememiz gerekiyor. En az 948 kişi gözaltına alınmış en az 632 kişinin de tutuklanmasına karar verilmiştir. Aralık 2023 ve 10 Aralık 2024 tarihleri arasında partimizin her kademe yöneticisinin içinde bulunduğu 256’sı gözaltına alınmış olan çalışanlarımızın ve yöneticilerimizin 50’sinin tutuklanmasına karar verilmiştir. Aralık 2023 ve 10 Aralık 2024 tarihleri arasında partimizin organize ettiği eylem ve etkinliklerde katılan parti üyelerimizi, seçilmişlerimiz ve çalışanlarımıza yönelik 3 bin 128 gözaltı gerçekleşmiş 409 kişinin toplam bir şekilde tutuklanmasına karar verilmiştir. Aralık 2023 ve 10 Aralık 2024 tarihleri arasında toplumsal muhalefet örgütlemeye yönelik partimizle birlikte katıldıkları belirli günlerdeki kutlama ve anma gibi etkinlikler ile protesto gösterilerine yönelik 564 gözaltı ve 173 tutuklama kararı verilmiştir.”
KAYYIM ATAMALARI
31 Mart 2023’te gerçekleşen yerel seçimler sonrası 8 belediyemize kayyım atandı. Biz bu saldırıların sadece bir yönüyle gelişmediğini ve mücadelenin bütün alanında yaşamsal olarak bir hak ihlali bütünlüğü içerisinde yürütüldüğünü görmekteyiz.2024 yılında partimize yönelik genel merkezimiz de dahil olmak üzere 9 fiziki saldırı gerçekleştirilmiştir. Bunun dışında 4 tane fiziki saldırı da kolluk aramaları ve haksız müdahaleleriyle yapılmıştır. Meclis kürsüsünde milletvekillerimiz bu süreç içerisinde iki kez fiziki ve fiili saldırıyla karşı karşıya bırakılmıştır. Defalarca Kürtçe konuştukları için mikrofonları kapatılarak birçok haksız müdahale de bütün kamuoyunun gözü önünde gerçekleşmiştir” dedi.
WAN 94 EYLEM VE ETKİNLİK YASAĞI
Van ilimizde 2016 yılından beri kesintisiz bir şekilde valiliğin idari kararıyla devam eden bir yasak mevcutken 2024 yılı içerisinde 94 kez eylem ve etkinlik yasakları kararı verilmiştir. Bu yasaklama dışında İHD verilerine göre bu kararlar içerisinde 358 tane barışçıl eylem ve etkinliğe müdahale edilmiş ve yasaklama kararları verilmiştir.
ÖZGÜRLÜK YÜRÜYÜŞÜ
13 Ekim’de Diyarbakır’da gerçekleştirdiğimiz mitingimize yönelik yasaklama da bu yönlü bir saldırıyla karşı karşıya bırakılmıştır. Kürt halk lideri Sayın Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin sona erdirilmesi ve Kürt sorununun barışçıl ve demokratik çözümü amacıyla 1 Şubat 2024 tarihinde başlayan ve aralarında sivil toplum kuruluşu temsilcilerinin de bulunduğu büyük Özgürlük Yürüyüşü’ne de farklı illerde Van, Kars ve Urfa’da kolluk müdahalesi de farklı aşamalarda gerçekleştirilmiş ve 8 eylem etkinliğe de farklı tarihlerde müdahale edilmiş ve en az 81 kişi de gözaltına alınmıştır.
KOBANÊ DAVASI
Siyasi soykırımın en büyük örneklerinden biri Kobanê yargılama sürecini de biz 2024 yılında yaşadık. 4 Kasım 2016’dan beri haksız bir şekilde tutuklu bulunan eski dönem HDP eş genel başkanlarımız Selahattin Demirtaş ve Figen Yüksekdağ’ın ve MYK üyelerimizin de içinde bulunduğu ve Kobanê kumpas davası olarak yargılaması olarak devam eden ve gizli tanık beyanları dışında bir gerekçeye dayandırılmayan siyasi faaliyetlerinin kriminalize edildiği yargılama sürecinde ne yazık ki 16 Mayıs 2024 tarihinde yüzlerce yılı bulan hapis cezalarıyla karşı karşıya kaldık. Hala bu yargılamanın gerekçeli kararında yazılmadığını bilmekteyiz.
Seçim sonrası ve akabinde demokratik siyasete ve halkın seçilmiş iradesine karşı gerçekleştirilen müdahale 3 Haziran’da farklı bir boyut kazandı. 3 Haziran 2024 tarihinde Hakkâri belediye eş başkanımız Sıddık Akış ile ilgili 2012 yılından beri devam eden bir yargılaması bahane gösterilerek gözaltına alınması ve hakkında verilen süren yargılamayla tutuklama kararına ve bir cezaya dönüştürülerek bir haksız kayyım atamasıyla karşılaştık. 31 Ekim’de Esenyurt’ta, 4 Kasım’da Mardin'de, 22 Kasım’da ise Ovacık ve Dersim’de kayyım atamalarıyla karşı karşıya kaldık. Halfeti, Batman ve Mardin’de ve en Van’da devam eden kayyım atamaları süreçleri bu haksızlıkların boyutunu gösteriyor.
CEZAEVLERİ
2024 yılının hak ihlallerinin en önemli boyutlarından bir tanesi de cezaevleridir. 2024 yılında tespit edebildiğimiz kadarıyla hem komisyonumuza hem Meclis grubumuza yansıyan süreçlerde 100’ü aşkın hapishanede yaptığımız ziyaretler, sağlık hakkı ihlali, şartlı tahliye hakkının engellenmesi, sevk taleplerinin reddi, özellikle cezaevi idareleri ve cezaevi gözlem kurullarının keyfi tutum ve davranışları nedeniyle gerçekleşen birçok ihlale de tanıklık ettik. 794 kere soru ve araştırma önergesi verdik. Meclis insan hakları inceleme kurumuna da başvuru yapılmıştır. 300’e yakın mahpus ziyaret edilmiş, hapishane idareleri ile de yüz yüze telefon aracılığıyla da yüzlerce kez cezaevi ziyaretleriyle de beraber görüşmeler de gerçekleşmiştir, komisyonumuz da bu yıl en az cezaevlerine ilişkin 2 defa raporlama yapmış hala da çalışmaları devam etmektedir. Cezaevleri hasta tutsaklardan, keyfi disiplin cezalarından, infaz yakmalara çıplak aramalardan, sağlık hakkının engellenmesine kadar yakinen takibi gereken bir ihlal alanı da olmaya devam etmektedir.
İMRALI TECRİDİ
Hapishanelere ilişkin yaptığımız raporlamalardan bir tanesi de İmralı Ada hapishanesindeki devam eden tecrit sürecine ilişkindi. Biz bu süreçle de özellikle de hak ihlalleri, cezaevleri ve önemli sorunlarımızdan bir tanesi olan tecridin de giderilmesi konusunda insan hakları komisyonu olarak da bu sürecin takipçisiyiz.”
‘TÜRKİYE RESMİ İDEOLOJİDE ISRAR EDİYOR’
Sonrasında söz alan Öztürk Türkdoğan ise “Türkiye resmi ideolojide ısrar ediyor” vurgusuyla sözlerine başladı. Türkdoğan, Türkiye’nin ikinci yüzyılda barış ve demokrasi ile devam etmesi gerektiğini dile getirerek, “Bütün bu ihlallerin sebeplerinden bir tanesi resmi ideolojide ısrar eden iktidarın değişmez tutumunun yansıması. Türkiye giderek otoriterleşiyor. Bu otoriterleşmeden vazgeçmesi gerekiyor” dedi.
İKİLİ HUKUK UYGULANIYOR
Türkdoğan, şöyle devam etti: “Türkiye’de ikili hukuk ve ayrımcılık uygulanıyor. Kim ne derse desin terörle mücadele kanunu ve ilgili mevzuat Kürtler başta olmak üzere rejim muhaliflerine bir ikili hukuk dayatması ile kendini gösteriyor ve bu çok net bir ayrımcılıktır. Bunun sona ermesinin yolu da demokratikleşmekten geçmektedir.
ÖCALAN’LA GÖRÜŞME TALEBİ KABUL EDİLMELİ
Türkiye Kürt sorununu çözmek zorunda. Şu anda Ortadoğu’da yaşanan gelişmeler, Suriye’deki son durum Kürt sorununun demokratik ve barışçıl yoldan çözümünü dayatıyor. Türkiye’de 1 Ekim’den bu yana devam eden tartışmalar yeni bir barış sürecine evrilmek zorundadır. Bu tartışmaları uzatmamak gerekir. Partimizin İmralı Ada Hapishanesinde tutulan Sayın Öcalan’la görüşme talebi bir an önce kabul edilmelidir. Bir an önce Türkiye gerçek anlamda bir çözüm sürecine girmeli. Ve Kürt sorununu gerçekten demokratik ve barışçıl yollarla çözecek adım atmalıdır.
AİHM KARARLARI
Gerçekten demokrasiye dönülecekse; AİHM kararlarını ve AYM kararlarını uygulamakla başlanabilir. Hakkında kesinleşmiş AİHM Büyük Daire kararları bulunan arkadaşlarımız Sevgili Demirtaş ve Yüksekdağ başta olmak üzere Osman Kavala ve arkadaşları hapiste tutulan tüm siyasetçilerin serbest bırakılmaları gerekiyor. Bu oldukça önemli Can Atalay’ın serbest bırakılması gerekiyor. Türkiye’yi kendi hukukuna uymaya davet ediyoruz. Türkiye demokratikleştirmesi gerekirken daha kötü uygulamalara sapmaması gerekiyor.
İMRALI TECRİDİ MUTLAKA KALDIRILMALIDIR
Türkiye’nin gerçekten yargısını masaya yatırması gerek. Venedik Komisyonu daha yakınlarda HSK ile ilgili bir rapor yayınladı. Türkiye’nin Venedik Komisyonu’nun bu tavsiyelerine uyması gerekir. İşkence ve kötü muamele yasağı konusunda şunu söyleyeyim. Bakın bu sene BM işkenceye karşı komitenin Türkiye’ye sonuç gözlemleri ve tavsiyeleri var. Türkiye bu tavsiyelere uymak durumundadır. Mutlaka ve mutlaka bu tavsiyelerin gereği yapılmalıdır ve İmralı ada hapishanesindeki tecrit de mutlaka ve mutlaka bir an önce kaldırılmalıdır.”