Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, 21-25 Aralık 2024 tarihleri arasında Suriye gündemine ilişkin yaptığı araştırmanın sonuçlarını paylaştı. BAAS rejiminin devrilmesinin ardından yeni hükümet kurması beklenen Heyet Tahrir El-Şam (HTŞ) ile Türkiye'nin ilişkileri, Suriye'de iktidar ve rejim değişikliği çabalarının Türkiye'ye ve özelde de Kürtlere etkisine odaklanan anket çalışması, online ortamda ve telefon üzerinden yapıldı. 761 katılımcı ile yapılan ankette, Kürtlerin bu sürece nasıl baktıkları, nasıl algıladıkları, eğilim, beklenti ve önerileri mercek altına alındı. İstanbul, Ankara, İzmir, Mersin, Amed, Riha, Mêrdîn, Êlih, Dêrsim ve Wan'daki Kürtlerle yapılan ankete katılanların yüzde 51,4'ü erkek, yüzde 48,6'sı kadınlardan oluştu. Katılımcıların yüzde 24,4'ü 35-44; yüzde 26,8'i ise 45-54 yaş aralığını oluşturdu. 

 

"Esad sonrasında yönetimi devralan Heyet Tahrir Şam (HTŞ) ile birlikte Suriye'yi bekleyen devlet/yönetim anlayışı sizce ne olacak?" sorusunun sorulduğu ankette, katılımcıların yüzde 64,1'i "Şeriata uygun bir devlet", yüzde 23,5'i "Federal/özerk yapılanmalardan oluşan bir devlet" yanıtını verdi. Katılımcıların yüzde 84,6'sı HTŞ'nin ülkede gerilimi bitiremeyeceğini ve istikrarlı bir Suriye sağlayamayacağını belirtti. 

 

"Yeni yönetimin Kürtlerin lehine olacağını düşünüyor musunuz" sorusuna katılımcıların yüzde 6,6'sı "Evet", yüzde 21'i ise "Kısmen" yanıtını verdi. Türkiye'nin, Suriye ile mevcut ilişkilerini olumlu bulanların toplam oranı 10,9'da kalırken, olumsuz bulanların toplam oranı yüzde 78,8 oldu. "Sizce Türkiye Suriye ile nasıl bir ilişki benimsemeli?" sorusuna katılımcıların 59,3'ü, "Suriye'nin iç işlerine hiçbir biçimde karışmamalı", yüzde 20,4'ü "Herhangi bir komşu ile kurulan diplomatik ilişkinin benzeri bir ilişki kurulmamalı", yüzde 13,4'ü "Suriye'de yönetimi kuran HTŞ'nin ideolojik beklentisine uygun bir Suriye inşa etme sürecine karşı duracak bir yöntem benimsemeli" yanıtını verdi. 

 

TÜRKİYE-HTŞ İLİŞKİLERİ

 

"Suriye'deki yeni yönetimin Türkiye ile mevcut ilişkilerini, Suriye'de yaşayan Kürtlerin mevcut durumunu da göz önünde bulundurarak, nasıl değerlendirirsiniz?" sorusu sorulan katılımcıların yüzde 80,4'ü "olumsuz" yanıtını, yüzde 4,5'inin "olumlu" yanıtını verdi. "Suriye'nin yeni yönetimine sizce Suriye Kürtleri dahil edilmeli mi?" sorusuna katılımcıların yüzde 92,4'ü "Evet" yanıtını verdi. "PYD/SDG’nin yeni Suriye yönetimi ile uzlaşarak Kürtlerin mevcut kazanımlarını koruyabileceğini düşünüyor musunuz?" sorusuna ise yüzde 42'si "Evet" derken, yüzde 33'ü "Kısmen" , yüzde 14,8'i de "Hayır" yanıtlarını verdi. 

 

YENİ DÜZENDE STATÜ BEKLENTİSİ

 

Katılımcılar, "Sizce Kürtler yeni Suriye düzeninde nasıl yer almalı/ne yapmalı?" sorusuna soruldu. Soruya katılımcıların yüzde 23,6'sı "Demokratik özerk yapılanmaları ile yer almalı",  yüzde 11,6'sı "Federal yapıda olmalı", yüzde 7,9'u "Kürt kimliğine yönelik kazanımlarını korumalılar", yüzde 6,7'si "Yeni hükümette yer almalı",  yüzde 6,5'i "Suriye’nin tümünde demokratik düzenin kurulmasına öncülük etmeli" yanıtını verdi. 

 

Katılımcıların yüzde 23,5'i Suriye'deki iktidar ve sistem değişimini olumlu bulduğunu belirtirken yüzde 42,7'si, olumsuz, yüzde 33,8'i kararsız olduğunu belirtti. Katılımcıların Suriye'deki düzenin Türkiye'ye yansımasını yüzde 13,9'u olumlu, yüzde 49,8'i olumsuz bulurken, yüzde 36,3 ise kararsız olduğunu belirtti. 

 

KADERİNİ TAYİN HAKKI

 

"Suriye'de istikrarın sağlanması için sizce ne yapılmalı?" sorusuna da katılanların yüzde 16,2'si "Tüm toplumsal yapıların kendi kaderlerini tayin edebileceği bir yönetim sistem", yüzde 9,9'u "Türkiye dahil diğer tüm dış devletlerin Suriye'den çıkması", yüzde 8,8'i "Kürtlerin mevcut statüsünün korunması ve güçlendirilmesi", yüzde 8,3'ü "Demokratik-laik-çoğunluğu önemseyen bir Suriye", yüzde 7,9'u "Farklılıkları gözeten adil bir sistem", yüzde 6,3'ü "Federal bir sistem inşa etmeli", yüzde 6,2'si "Yönetimin HTŞ gibi yapılar yerine halkları ve inançları önceleyen bir yapıya devretmesi", yüzde 5,9'u "Demokratik özerk bölgelerin inşası" yanıtlarını verdi.